Szybkość

1402

Cechy Motoryczne Człowieka - Szybkość.
Cechy motoryczne są to właściwości charakteryzujące czynności narządu ruchu człowieka . Wykonanie określonego ruchu wymaga : odrębnego sposobu wykonania go, oraz zaangażowania pewnych możliwości, „zdolności” wykonania tego ruch w sposób jak najbardziej doskonały . Tę doskonałość formy ruchu osiąga się przez opanowanie techniki danego ćwiczenia , oraz dzięki pewnym cechom motorycznym które posiada ćwiczący . Cechy motoryczne są określane jako wielkości charakteryzujące potencjalne możliwości ruchowe danego organizmu . Jako potencjalne możliwości ruchowe cechy motoryczne istnieją niezależnie od techniki ruchu . Cechy motoryczne człowieka w ćwiczeniach przejawiają się tylko przez technikę konkretnego ruchu . Można mieć np . bardzo silne mięśnie, ale nie umieć wykorzystać ich siły do wspinania się na linie . I odwrotnie . Przy opanowaniu techniki ćwiczący mający małą siłę mięśniową może to ćwiczenie wykonać doskonale, pomimo swoich mniejszych niż w pierwszym przypadku możliwości siłowych . Technika wykonywania poszczególnych ćwiczeń fizycznych jest w znacznym stopniu zależna od poziomu cech motorycznych danego ćwiczącego . Główne cechy motoryczne to : SIŁA, WYTRZYMAŁOŚĆ, SZYBKOŚĆ, ZWINNOŚĆ, poboczne cechy motoryczne to: SKOCZNOŚĆ, ZRĘCZNOŚĆ I GIBKOŚĆ . Między cechami motorycznymi istnieje pewna współzależność sterowana przez układ nerwowy . Poszczególne właściwości narządu ruchu rozwijają się bardziej niż inne przy treningu specjalistycznym, ale nie zostają wykształcone w sposób izolowany .

Szybkość polega na przemieszczaniu fragmentów ciała, lub też całego ciała w jak najkrótszym czasie, a zatem wymaga zdolności wykonywania szybkich skurczów mięśniowych, które mogą mieć charakter reakcji na nagłe i niespodziewane bodźce, bądź też mogą stanowić cykliczny łańcuch ruchów tak charakterystycznych np . w ruchach lokomocyjnych . Zarówno w pierwszym jak i w drugim przypadku szybkość zależy od siły oraz od częstotliwości skurczów czynnych, te czynniki są połączone ze sprawnością i czynnościową ruchliwością układu nerwowego . Rozwój szybkości jest procesem złożonym, można go rozpatrywać w dwóch aspektach dokonując podziału na : a) szybkość ogólną związaną z cechami budowy osobnika, ze stylem jego dynamiki ustrojowej, a zatem bardziej stabilnymi cechami wrodzonymi, dziedzicznymi, b) szybkość szczegółową, zależną od stopnia wyćwiczenia, a tym samym dość plastyczną, znajdującą zastosowanie w konkretnych przypadkach np . gra na fortepianie, czy błyskawiczna reakcja w czasie pokonywania nieoczekiwanych przeszkód . W odniesieniu do zasad metodyki kształcenia szybkości Zaciorski podaje trzy główne warunki :

1 . Technika ćwiczeń musi gwarantować wykonanie ruchu z prędkością krańcową .
2 . Ćwiczenia powinny być na tyle opanowane, aby w czasie ruchu podstawowy wysiłek był skierowany nie na sposób lecz szybkość wykonania .

Czas trwania ćwiczeń musi być tak dobrany, aby pod koniec – w wyniku zmęczenia – szybkość nie malała .
Ponadto we wstępnej fazie rozwoju szybkości ważne są dwie zasady : - od wykonania wolnego do szybkiego ruchu, - od ruchu prostego do złożonego . W początkowym okresie rozwoju szybkości rzadko stosuje się trening z szybkością maksymalną, natomiast obok wszechstronnego rozwoju szczególną uwagę zwraca się na poprawę techniki ćwiczeń, rozwój gibkości i naukę rozluźniania mm . Ćwiczyć należy w różnorodnym terenie stosując przy tym zróżnicowaną formę prowadzenia zajęć . Każde ćwiczenie wpływające na rozwój szybkości powtarza się kilka razy (4 – 6) realizuje się je ponadto w pierwszej części zajęć, kiedy ćwiczący nie jest jeszcze zmęczony . Głównym środkiem rozwoju szybkości są takie ćwiczenia, które można stosować z maksymalną szybkością, trwające przeciętnie ok . 10 sek . ale nie dłużej niż 20-22sek . (ćwiczący początkujący jeszcze krócej) – przy czym czas przerwy nie powinien wynosić więcej niż 5 minut . W przerwie należy stosować swobodne ruchy jak : marsz, trucht, liczne wymachy nóg z tzw . „wstrząsaniem” itp . Za kryterium doboru ćwiczeń szybkościowych uważa się ich przydatność oraz okres stosowania . Trzeba przy tym pamiętać, że zbyt długi okres stosowania tych samych ćwiczeń prowadzi do powstania stereotypu dynamicznego co w konsekwencji powoduje stabilizację szybkości powstaje wówczas tzw . „bariera szybkościowa” . Prowadzący musi więc umieć na bieżąco odczytywać kiedy i jakie ćwiczenie przestaje być skuteczne . Jednym z największych błędów jest powtarzanie ćwiczeń z poprzedniego dnia treningu . Z góry można wówczas przewidzieć, że trening będzie nużący i nieciekawy . Warunkiem skuteczności jest i to aby do treningu szybkościowego zawodnicy przystępowali wypoczęci, zajęcia takie w cyklu tygodniowym należy umieszczać bezpośrednio po dniu przerwy . Prowadzący, który będzie stosował różnorodne środki do realizacji określonego zadania nie powinien obawiać się stabilizacji szybkości . Gdyby jednak zaistniała należy dążyć do jej „rozbicia”. Można też zastosować przerwę w treningu o akcencie szybkościowym, ćwicząc w zamian elementy siłowo –szybkościowe.
Etapy rozwoju szybkości :
I . Ogólny rozwój – akcent na zwinność i gibkość
II . Ogólny rozwój – akcent na wybieganie
III . Ogólny rozwój – akcent na nauczanie techniki poszczególnych dyscyplin i konkurencji o charakterze szybkościowym
IV . Ogólny rozwój – akcent na skoczność
V . Ogólny rozwój – akcent na szybkość
VI . Ogólny rozwój – akcent na siłę dynamiczną
VII . Ogólny rozwój – akcent na siłę i wytrzymałość ogólną
VIII . Trening specjalistyczny

Na ogół wszystkie ćwiczenia kształcące szybkość reakcji oparte są na bodźcach wzrokowych i słuchowych, dobrze prowadzony trening ukierunkowany na tą cechę może wpłynąć na znaczną jej poprawę (do 19%)

BIBLIOGRAFIA :

1 . „Metodyka sportu dzieci i młodzieży” – Chromiński
2 . „Właściwości ćwiczeń fizycznych ich systematyka i metodyka” – Bahrynowska – Fic